Digitale transformatie bij goede doelen - Hype of Handig?

De impact van digitalisering op de goede doelensector is enorm. Digitale transformatie heeft geholpen om meer fondsen te werven, de dienstverlening te verbeteren, het vertrouwen en de transparantie te vergroten, de marketing en communicatie te verbeteren en de dagelijkse activiteiten van interne teams bij goede doelen te ondersteunen. 

Goededoelenorganisaties omarmden de afgelopen twee jaar de digitale versnelling om zich aan te passen aan de veranderingen tijdens en na de coronapandemie. Maar betekent deze digitalisering ook dat goede doelen en fondsenwervers ‘digitaal getransformeerd’ zijn? Wat betekent dat eigenlijk en moet je er wat mee als goededoelenorganisatie? En zo ja, hoe kun je dit optimaal inzetten voor je fondsenwerving?  

Wat is het verschil tussen digitalisering en digitale transformatie? 

De termen digitalisering en digitale transformatie worden veel door elkaar gebruikt, maar ze betekenen niet hetzelfde. Digitalisering betekent eigenlijk dat alles wat je voorheen zonder computer deed, nu op of met een computer doet. Het is het proces van op papier naar digitaal werken. Een voordeel van digitalisering is dat je informatie veel sneller en eenvoudiger kunt opslaan en terug kunt vinden. 

Digitale transformatie vereist een veel breder gebruik van digitale technologie en een culturele verandering. Het gaat meer over mensen dan over technologie en behelst organisatorische veranderingen waarbij de donateur centraal gesteld wordt. Digitale technologie wordt een middel om medewerkers en fondsenwervers in staat stellen waarde te creëren voor hun donateurs. 

Waarde is in dit verband een breed begrip. Waar doelen we op? Het zoeken naar waarde is existentieel. Ieder mens wil iets doen dat zin heeft, dat een waarde levert. Je kunt er daarom ook vanuit gaan dat je donateurs en verstrekkers van fondsen zich aan jouw missie verbinden omdat je hen een bepaalde waarde levert. Het kan bijvoorbeeld zijn dat jouw inspanningen als goed doel je donateurs helpen om hun idealen te verwezenlijken. En dat kun je effectiever doen als je digitaal transformeert, want je hele organisatie wordt zo ingericht op het leveren van die waarde aan donateurs. Zo blijven donateurs en anderen die zich hebben verbonden aan jouw missie langer bij je. En wordt jij dus effectiever in het verwezenlijken van je missie.

Hoewel je digitalisering kunt zien als voorloper van digitale transformatie, is het te kort door de bocht om te denken dat het digitaliseren van processen automatisch resulteert in digitale transformatie. Dat komt doordat alleen de beschikbaarheid van informatie niet leidt tot waardecreatie. Het is dan slechts ondersteunend aan de bestaande processen. Transformatie richt zich echt op het stapsgewijs inzetten en uitbreiden van manieren van waardecreatie. 

Wat is digitale transformatie dan precies? 

Er zijn heel veel verschillende definities van digitale transformatie. Veel bedrijven geven er hun eigen draai aan. De Rijksuniversiteit Groningen heeft een definitie van digitale transformatie opgesteld op basis van academisch onderzoek: De verandering van een organisatie in het gebruik van digitale technologieën om nieuwe manieren van waardecreatie en -toe-eigening te creëren en, bijgevolg, een nieuw digitaal bedrijfsmodel te ontwikkelen. 

Oftewel: digitale middelen komen centraal te staan bij het verwezenlijken van je missie. Dat is dus breder dan alleen digitalisering. Het draait om het creëren van waarde door middel van technologie, waarbij die technologie slechts een hulpmiddel is. 

Een voorbeeld

Dat is allemaal nogal abstract, dus een voorbeeld is op zijn plaats. Een manier hoe digitale transformatie waarde kan toevoegen is Big Data. We schreven daar eerder al over in deze reeks. Hoewel lang niet alle goede doelen iets zullen hebben aan Big Data, is een succesvolle toepassing ervan een manier om waarde te creëren met technologie die niet op een andere manier mogelijk of realistisch is. Je kunt met Big Data immers grote datasets onderzoeken op patronen en daar op inspelen. Bijvoorbeeld als blijkt uit een analyse dat bepaalde demografische kenmerken van je doelgroep hun geefbereidheid positief beïnvloeden. Deze kennis, die je anders niet gehad zou hebben, kun je gebruiken om meer inkomsten te genereren en zo je missie beter te realiseren. Technologie is de hefboom voor het creëren van die waarde en alleen als je deze hefboom op de juiste manier inzet, kun je die waarde vergroten. 

Datzelfde geldt voor bedrijven, andere organisaties en natuurlijk goede doelen. Bijvoorbeeld door het opkomen voor maatschappelijke normen en waarden, het professionaliseren van een vak of branche, of op een duurzame manier de wereld een klein beetje beter maken. Het is belangrijk om helder te weten welke waarde jouw goede doel levert en wat je eraan kunt doen om dat te continueren en te versterken.

De inzet van technologie bepaalt of je daar waarde mee kunt creëren. Dat betekent dat je als goededoelenorganisatie dus moet nadenken over hoe je op dit moment waarde creëert voor je donateurs en hoe je dat op een toekomstbestendige manier kunt gaan of blijven doen door technologie toe te voegen of te heroverwegen. 

Waarom moet mijn organisatie aan de slag met digitale transformatie? 

Als je op de lange termijn succesvol wilt blijven als goededoelenorganisatie, dan moet je ervoor zorgen dat je op een effectieve manier je doelgroepen blijft bereiken. Dat kan heel effectief door technologie in te zetten. Je krijgt zo niet alleen meer inzicht waarop je kunt acteren, maar beweegt ook eenvoudiger mee met nieuwe ontwikkelingen.

Tijdens de pandemie moesten goede doelen improviseren en werden ze gedwongen in rap tempo digitale alternatieven te bedenken. Uit onderzoek blijkt dat non-profitorganisaties die al bezig waren met hun digitale transformatie betere resultaten boekten dan organisaties die nog niet zo ver waren. Ze haalden vaker hun doelen op het gebied van marketing, communicatie en fondsenwerving en wisten meer subsidies te werven dan organisaties die minder digitaal volwassen waren. 

Nu de pandemie over zijn hoogtepunt heen is, zijn het ook die organisaties die veel meer kunnen blijven doen dan andere. Zo denken ze bijvoorbeeld dat hun grote giften, geplande donaties en online donaties in de nabije toekomst kunnen groeien. Op het gebied van relatiebeheer verwachten goededoelenorganisaties met een hoge digitale volwassenheid veel minder problemen te ervaren. 

Niet alleen blijkt digitale transformatie de sleutel tot stabiliteit voor een non-profitorganisatie, ook de impact van toekomstige ontwikkelingen wordt met minder vrees tegemoet gezien door goede doelen die een bepaalde digitale volwassenheid hebben. 

Welke risico’s en uitdagingen zijn er? 

Digitale transformatie heeft doorgaans een positief effect op organisaties, maar het brengt ook risico’s en uitdagingen met zich mee. Het grootste risico is wellicht dat digitale transformatie een ingrijpende wijziging van de huidige manieren om waarde te creëren vergt en dat kan mislukken. 

Veel goededoelenorganisaties hebben geen digitale strategie gedefinieerd, hebben te weinig kennis van technologische mogelijkheden en bieden hun medewerkers te weinig training om het maximale uit digitale mogelijkheden te halen. De stap richting digitale transformatie vergt wilskracht én geld. Goededoelenorganisaties staan vaak voor de uitdaging om met een beperkt budget digitaal te gaan werken. Velen vinden het moeilijk om de nodige materialen, tools, platforms en opleidingen te organiseren voor een doeltreffende transformatie. 

Een kenniskloof vormt ook een uitdaging in de digitale transformatie. Veel goededoelenorganisaties denken dat zo’n transformatie veel deskundige kennis en opleiding vereist, en dat wordt als te kostbaar beschouwd, vooral onder kleinere organisaties. 

Tot slot kan de digitale kloof een probleem vormen. Niet iedereen uit de doelgroep heeft toegang tot de technologische kanalen die goede doelen hopen te gebruiken. Dat betekent dat de organisatie genoodzaakt is minder efficiënte diensten aan te bieden, om er zeker van te zijn dat iedereen in de doelgroep wordt ondersteund. Goededoelenorganisaties willen misschien wel overgaan op een efficiënter digitaal aanbod, maar daarmee lopen ze het risico hun impact te ondermijnen als zij niet aan de eisen van hun gebruikers en donateurs voldoen.

Hoe zorg ik voor succes in digitale transformatie? 

De hierboven genoemde uitdagingen zijn niet existentieel en goededoelenorganisaties kunnen ze zeker overwinnen. Natuurlijk kan niet elke organisatie van de ene op de andere dag volledig overschakelen op nieuwe, digitale manieren van fondsenwerving en waardecreatie – en er zal altijd een deel fysieke aanwezigheid moeten zijn.

Maar veel goededoelenorganisaties kunnen wel kleine stappen nemen die de fondsenwerving kunnen verbeteren, de betrokkenheid van donateurs kunnen ondersteunen, de dienstverlening kunnen verbeteren en de dagelijkse werkzaamheden efficiënter kunnen maken. We hebben er een aantal voor je op een rij gezet.

Financiering

Digitalisering hoeft niet duur te zijn, afhankelijk van de eisen van de organisatie. Het is belangrijk dat goede doelen goed onderzoeken waar hun behoefte ligt, waar de mogelijkheden liggen om waarde toe te voegen om vervolgens de juiste financiering toe te wijzen aan het juiste project. Besteed niet te veel geld aan digitale middelen die niet noodzakelijk zijn, vooral als er gratis opties beschikbaar zijn. Onderzoek verschillende platforms en vind de meest kostenefficiënte die aan de behoeften van de organisatie voldoet. Vergeet daarbij niet om goed te kijken naar alle mogelijkheden die zo’n platform biedt om maximaal waarde te creëren voor donateurs. 

Training van medewerkers

Zoek kosteneffectieve trainingsopties die aan de eisen van de organisatie voldoen. Er zijn online tal van diensten beschikbaar die kunnen helpen bij de opleiding van bureaumedewerkers op de relevante digitale platforms - en veel van deze diensten zijn gratis. Bovendien bieden platforms vaak tutorials en zijn sommige van de meest efficiënte platforms eenvoudig te gebruiken, zonder dat er specifieke digitale expertise voor nodig is. 

Dienstverlening via omnichannel

Goede doelen kunnen meer mensen bereiken met eenvoudige en goedkope middelen, zoals het verstrekken van informatie op websites, het gebruik van sociale media en het voor iedereen toegankelijk maken van digitale middelen. Maar voor sommige liefdadigheidsinstellingen is het noodzakelijk om face-to-face-diensten beschikbaar te houden voor degenen die dat nodig hebben of willen. Toch heeft de pandemie ons laten zien dat er op dit gebied ook allerlei kansen zijn met digitalisering. Denk aan beeldbellen.   

Het is van essentieel belang dat liefdadigheidsinstellingen de juiste aanpak kiezen, vooral als zij de digitale kloof willen dichten. Een hybride aanbod - waarbij digitale diensten worden gebruikt om eenvoudiger problemen op te lossen en face-to-face-interactie voor complexere problemen - is vaak de beste aanpak. Voor liefdadigheidsinstellingen die zich inzetten voor dakloosheid kan het bijvoorbeeld nuttig zijn om veel informatie op de website te zetten, maar is het tegelijkertijd noodzakelijk om actief te zijn in de gemeenschap. 

Welke trends en ontwikkelingen zijn er in digitale transformatie? 

Voor het digitaliseren van handmatige en herhaalde taken zijn verschillende oplossingen beschikbaar. Maar welke technologische trends kunnen van betekenis zijn voor de digitale transformatie van een goededoelenorganisatie? We zetten er kort een aantal op een rij. 

Blockchain verbetert transparantie 

De meeste mensen associëren blockchain met cryptocurrencies zoals Bitcoin, maar blockchain is geen digitale geldvorm. Het is zo veel meer, namelijk een vorm van gedistribueerde grootboektechnologie. Het is een gedecentraliseerde grootboekdatabase die transacties vastlegt, en op die manier transparantie biedt en het risico op fraude minimaliseert.  

Blockchain is een veelbelovende technologie voor de goede doelensector. Een van de belangrijkste uitdagingen waarmee goede doelen immers worden geconfronteerd, is het (vermeende) gebrek aan transparantie en het risico op fraude. Een van de belangrijkste elementen die het vertrouwen van het publiek doen afnemen is het ogenschijnlijk ontbreken van verantwoording en het potentieel van fraude. 

Met blockchain kunnen goede doelen transparant blijven met gegevens. Het stelt donoren in staat om te controleren hoe goede doelen hun donaties gebruiken, wat een stimulans is voor toekomstige donaties, aangezien donoren eerder geneigd zijn om te geven als ze de organisatie vertrouwen en zichtbaar kunnen volgen hoe het geld wordt besteed.

Blockchain geeft donoren meer zeggenschap, waardoor ze het gevoel hebben dat hun geld wordt besteed op een manier waar ze zich goed bij voelen. Deze ontwikkeling heeft het potentieel om vertrouwen op te bouwen tussen de goede doelen, donoren, en de ontvangers van de donatie, wat zou kunnen leiden tot meer consistente donaties.

Cashloos en contactloos doneren

De meeste non-profits zijn al rap gestart met de digitale transformatie op het gebied van donaties. De overgang naar ‘cashless’ doneren was immers al goed op weg vóór de coronapandemie. Veel liefdadigheidsinstellingen zijn al overgeschakeld op technologieën die cashloze en contactloze donaties mogelijk maken, hoewel de collectebus nog steeds een nostalgische favoriet blijft. 

Er zijn veel platformen en technologische oplossingen beschikbaar die deze manier van cashloos en contactloos doneren mogelijk maken en daarmee veel gemak bieden aan donateurs. 

Het permanente belang van videoconferenties

De coronapandemie drukte de wereld met de neus op het belang van digitale technologieën, waarvan misschien videoconferencing wel de belangrijkste is. Zoom, Teams en talloze andere videoconferencingdiensten zijn sinds 2020 essentieel geworden voor liefdadigheidsinstellingen. 

Deze technologie helpt bij evenementen, digitale fondsenwerving, effectieve dienstverlening, betrokkenheid bij donateurs, en nog veel meer. Hoewel de beperkingen op sociale afstand inmiddels niet meer gelden, is de verwachting dat virtuele bijeenkomsten een blijvertje zijn. Niet in de laatste plaats om op deze manier dienstverlening op afstand te bieden. Organisaties die één-op-één-ondersteuningsprogramma's via videoconferencing aanbieden, kunnen hun bereik vergroten, gestage hulp bieden en de kosten tot een minimum beperken.

Gamen voor het goede doel

De gebeurtenissen rondom corona hebben liefdadigheidsinstellingen de kans geboden om een aantal onconventionele evenementen te organiseren. Een van de populairste is gaming. Goede doelen maken steeds vaker gebruik van online games om mensen aan te moedigen te doneren - en er zijn al veel succesverhalen.  

Zo organiseerde Make-a-Wish een inzamelingsactie onder de naam 'Game Stars'. De digitale inzamelingsactie was bedoeld om gamers en streamers samen te brengen om spelshows te hosten, de shows te streamen en geld te doneren, waarmee de liefdadigheidsinstelling wensen kan vervullen voor zieke kinderen.

Maar ook Women Win gebruikte gaming als een instrument om vitale diensten te kunnen verlenen toen de wereld op slot ging, zoals educatieve programma's en workshops. Women Win wil vrouwen en meisjes over de hele wereld mondiger maken door gebruik te maken van spel en sport. Doordat veel sportevenementen en -activiteiten tijdens de pandemie werden geannuleerd, zag de organisatie zich genoodzaakt om online te gaan en dat resulteerde erin dat ze nu ook e-sports gebruiken voor hun missie. 

Conclusie

De digitale transformatie wordt wellicht vaak gezien als hype door de manier waarop verschillende bedrijven de term inzetten voor hun marketing. Maar het concept an sich, het steeds opnieuw zoeken naar nieuwe mogelijkheden om waarde te creëren voor je donateurs door het slim inzetten van technologie, is dat zeker niet. 

Digitale transformatie is noodzakelijk in de goede doelen sector. Het helpt om meer fondsen te werven, betere diensten te verlenen, het vertrouwen en de transparantie te vergroten en de interne efficiëntie te verbeteren. Goededoelenorganisaties doen er goed aan zich hierin te verdiepen en te starten met het ontwikkelen van een digitale strategie.  

 Wil je geheel automatisch en zonder er moeite voor te doen dit soort artikelen in je e-mail ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.